CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, geçen günlerde bir video yayımlayarak sokaklarda giderek yaygınlaştığını belirttiği uyuşturucuya karşı yurttaşları uyardı, hükümeti eleştirdi.
Kılıçdaroğlu, “Her türlü kara paranın ülkeye girmesine göz yumdular. ‘Getir, nereden getirirsen getir, kaynağını sormayacağım’ dediler ve bu kirli parayı şu demek oluyor ki milyar dolarları, şu demek oluyor ki uyuşturucu paralarını Türkiye’nin cari açığını finansmanında kullandılar… Gelelim ‘Okul önünde yakaladığınız uyuşturucu satıcısının bacağını kırın’ diyen namıdiğer Fotoroman Süleyman’a. O da Fotoromancı ya, Saray da fazlaca iyi biliyor ki bu uyuşturucuları kendileri çağrı ettiler bu ülkeye. ‘Paralarınızı getirin, her şeye göz yumacağız’ dediler ve göz yumdular. Bunlar onunla bununla poz veren, gençlerin diliyle söyleyeyim ‘Breaking Bad Süleyman’ ülkenin evlatlarının zehirlenmesine göz yummuştur. Yazıklar olsun onlara” dedi.
Kamuoyu, Kılıçdaroğlu’nun bu mevzuyu gündeme taşımasıyla birlikte kara paraya aşina olmaya başladı. Kara para ve onun aklandığını konuşulurken BirGün’den Ozan Gündoğdu “nedir bu kara para ve iyi mi aklanır” sorusunu irdeledi. İşte kara parayla ilgili merak edilenler…
Kara para nedir?
Özetlemek gerekirse yasadışı yollarla elde edilmiş paraya kara para deniyor.
Kara para niçin aklanır?
Kazanmış olduğunuz parayı bir yasal kaynağa dayandırmanız gerekir. Aksi durumda, bulunduğunuz ülkenin denetim sisteminin radarına girebilirsiniz. Bu riskten kaçınmak için paranızı fiziki halde gizli saklı bir depoda tutmak zorunda kalır, bu parayı yatırıma dönüştüremezsiniz. Evinizin salonunun balya balya parayla dolu bulunduğunu düşünün. Hayal etmesi güzel fakat sisteme sokmadığınız takdirde bu paranın hayrını göremezsiniz. Dolayısıyla salonun wc kâğıdı ile dolu olması dövizle dolu olmasından ayrımsız hale gelir. O halde öteki soruya geçelim.
Kara para iyi mi aklanır?
Büyük miktarlı paralar elinize geçtiğinde, bunu Gömü ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Mali Suçları Araştırma Kurulu’na (MASAK) bildirmek zorundasınız. Bu büyüklük ne kadar mı?
Devletimizde bu meblağ, 20 bin dolar olarak belirlenmiş. 20 bin doların altındaki paralar için bildirim yapmanız gerekmez. Peki, daha büyük paralar? Sözgelişi uyuşturucu kaçakçılığı yaparak 100 milyon dolar elinize geçti. Para, evinizin salonunda duruyor. Bankaya gidip, “hesabıma 100 milyon dolar yatırıyorum” diyemezsiniz. Gelin sizle birlikte bu parayı aklayalım…
Daha ufak miktardaki paraları aklamanın yolu Şirinler ya da Smurfing Yöntemidir. Kendi paranızı, 20 bin doların altındaki değerde parçalara bölebilir ve parça adedi kadar banka hesabı açabilirsiniz. Böylece MASAK’a bildirim zorunluluğunun etrafından dolanmış olmuş olursunuz. Fakat 100 milyon doları Smurfing yöntemiyle piyasaya sokabilmek için 5 binden fazla banka hesabına ve dolayısıyla kişiye ihtiyacınız olacaktır. Bu paravan banka hesaplarının sahiplerine “Şirinler” deniyor. Bu yüzden, sizin çapınızda bir uyuşturucu kaçakçısı için fazlaca fazla Şirinler gerekir ki bu zor olsa gerek.
Sizin benzer biçimde büyük bir kaçakçının kara parasını piyasaya sokabilmenin en popüler yolu kıyı bankacılığı şu demek oluyor ki off shore hesaplardır. Sözgelişi, paranızı Man Adası ya da Malta’daki bir banka hesabına yatırabilirsiniz. Bu ülkeler, size fazlaca sıkı bir sır gizleme paketi sunarlar. Paranın iyi mi kazanıldığıyla ilgilenmezler. Böylece, paranızı evinizin salonunda tutmaktan ziyade, bir bankada böylece tutabilirsiniz. Fakat Man Adası’nda 100 milyon doları ne yapacaksınız?
Bu aşamada, paravan bir işleme ihtiyacınız olacaktır. Temiz parayla kirli parayı değiştirdiğiniz bir paravan işlem… Nasıl sonuçlanacağı sizin hayal gücünüzle sınırlıdır. Kalem ya da saat pazarlayabilirsiniz… Tanesi 10 bin dolardan, 10 bin tane saat satmak 100 milyon dolarınıza iyi bir kılıf olabilir. Peki, kim bu şekilde bir paravan işlemin tarafı olmak ister? Kafi komisyon karşılığında bu kişileri ya da şirketleri kıyı bankacılığı meydana getirilen ülkelerde bulmanız kolaydır. Asla olmadı, siz bir paravan şirket kurabilirsiniz. Bu tip işlemleri yaptığınız ülkelerin literatürdeki adı “Çamaşırhane”dir. Kara paranın temizlenerek çıkmış olduğu ülkeler…
Türkiye bir çamaşırhane mi?
Türkiye’nin bankacılık sistemi Basel standartlarını koruyor. Bir OECD ülkesi olduğundan de OECD bünyesinde 1989 senesinde kurulan Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine Yönelik Mali Fiil Vazife Gücü’nün ya da kısa adıyla FATF’ın denetimlerini kabul ediyor. Aslına bakarsan gerek BDDK murakıpları gerekse MASAK vasıtasıyla kara paranın yurda ya da sisteme girişi engellenmeye çalışıyor. Fakat balık baştan kokarsa? BDDK murakıplarının ya da MASAK’ın elini bağlayan yasal düzenlemeler yapılmaya başlarsa?
Bu aşamada fazlaca tartışılan bir yasal düzenleme olarak Varlık Barışları devreye giriyor. Özetle, “parayı getir, deposu sormayacağım” yasaları… Bir uyuşturucu kaçakçısı için bulunmaz nimet değil mi? Ülkeler, paraya sıkıştıklarında benzer yollara, kısa süreli olarak başvuruyorlar. Son aşama muhteşem dönemlerde son aşama istisnai halde uygulanan bir yöntemden bahsediyoruz. Fakat Türkiye, 2016’dan bu yana tertipli olarak Varlık Barışı yasaları çıkarıyor. İlki 3 Ağustos 2016’da olmak suretiyle son 6 yılda 6 Varlık Barışı…
3 Ağustos 2016’da çıkan 6736 Sayılı Kanun’un arkasından 75 ay geçti. Bu 75 ayın 58’inde, Türkiye, yurtdışından gelen ya da yurtiçinde olmakla birlikte sisteme sokulan paranın kaynağını sormayacağını taahhüt etti. Bu sayede, MASAK ya da BDDK murakıplarının da eli yasal yollarla bağlanmış oldu. Böylece Türkiye’nin mali sistemi, kara para için bir çamaşırhaneye dönüştürüldü.
Fakat, Türkiye’de çıkarılan yasa Türkiye’nin denetim kurumlarını bağlıyordu da internasyonal denetim ne olacaktı? Bu aşamada, devreye giren FATF, geçen yıl ekim ayında raporunu tamamlayarak Türkiye’yi gri listeye aldı. Peki, Türkiye’yle beraber kimler gri listede? Arnavutluk, Bahamalar, Barbados, Kamboçya, Gana, İzlanda, Jamaika, Moğolistan, Myanmar, Pakistan, Nikaragua, Mali, Panama, Suriye, Uganda, Ürdün, Yemen ve Zimbabve…
Bundan sonrasında cevaplanması ihtiyaç duyulan sual, Türkiye’nin bir çamaşırhaneye dönüşme sürecinde uyuşturucu kaçakçılarıyla beraber kimlerin çıkar elde ettiğidir. Fakat bu probleminin cevabı için bir savcının, soruşturma yetkisini kullanımı gerekir.
Yoruma kapalı.